όπως ο Δον Κιχώτης πάλευε για την φανταστική Δουλτσινέα του

Γράφει ο καθηγητής Ν. Κοτζιάς και απαντά ο Οικονομολόγος Δ. Καζάκης

από Dimitris Kazakis

Ευρώ ή τρόϊκα και ολιγαρχία.

Γράφει ο Νίκος Κοτζιάς:

Συχνά μου θέτουν το ερώτημα κατά πόσο η έξοδος από το Ευρώ είναι η απάντηση στην κρίση. Πολλοί έντιμοι συμπολίτες πιστεύουν ότι η έξοδος από το Ευρώ είναι η λύση των προβλημάτων μας. Σε κάθε περίπτωση αγνοεί τη διεθνή πείρα του καπιταλισμού. Όπως το γεγονός ότι υπάρχουν εκατοντάδες χώρες που διαθέτουν το δικό τους νόμισμα και βρέθηκαν συχνά σε κρίση, ή βρίσκονται σε κρίση και σήμερα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κατοχή εθνικού νομίσματος αυξάνει τα περιθώρια άσκησης εθνικής οικονομικής πολιτικής. Μόνο που αυτά τα περιθώρια στον σημερινό κόσμο δεν είναι απεριόριστα. Ακόμα και χώρες όπως είναι η Κίνα ή η Βραζιλία, η Μεγάλη Βρετανία και η Ιαπωνία που ανήκουν στις δέκα πλουσιότερες του κόσμου, γνωρίζουν σήμερα πόσο πεπερασμένες είναι οι δυνατότητες να ασκήσουν ανεξάρτητη νομισματική πολιτική, εξαιτίας της μεγάλης αλληλεξάρτησης στην εποχή της Παγκοσμιοποίησης. Γνωρίζουν, επίσης, ότι η όποια νομισματική τους αυτονομία δεν είναι αποτέλεσμα της κατοχής του ενός ή άλλου νομίσματος, αλλά του γεγονότος ότι διαθέτουν σχετικά ισχυρή οικονομία. Μόνο οι ΗΠΑ έχουν περισσότερη νομισματική αυτονομία διότι διαθέτουν μαζί με το δολάριο και «αεροπλανοφόρα».

Η νομισματική αυτονομία και δύναμη, συνδέεται με την ισχύ ενός κράτους, αλλά και με την πολιτική που αυτό ακολουθεί. Ευρώ έχει η Γερμανία, ευρώ έχει και η Ελλάδα. Άλλες οι επιπτώσεις στην πρώτη, άλλη στη δεύτερη. Η Αιτία; Η πολιτική και οικονομική ισχύς που διαθέτει η πρώτη, η αδυναμία και ο νεοραγιαδισμός που χαρακτηρίζουν τη δεύτερη. Συνολικά, τα νομίσματα έχουν σημαντικό ρόλο στην οικονομική ζωή μιας χώρας, αλλά δεν είναι αυτά που την καθορίζουν. Αντίθετα, αυτά ορίζονται και αξιοποιούνται ως εργαλείο από εκείνους που μπορούν να τα ορίζουν, να καθορίζουν την οικονομική και πολιτική εξουσία. Η αντιστροφή αυτής της σχέσης είναι λάθος.

Και αυτό διότι η έξοδος, επί παραδείγματι, από το Ευρώ με τις σημερινές κυρίαρχες ομάδες στην εξουσία απλά θα διασφαλίσει τη συνέχεια της ίδιας πολιτικής. Όποιος θεωρεί ότι της πολιτικής λύσης προηγείται εκείνη του νομίσματος, έχει αντιστρέψει τη σειρά των πραγμάτων. Έχει βάλει το κάρο ως φρένο κοινωνικών εξελίξεων εμπόδιο μπροστά από το άλογο, τα κινήματα.

Είναι γνωστό ότι η συντηρητικοί και ακροδεξιοί σε Σουηδία και Μεγάλη Βρετανία δεν θέλουν να ακούσουν για το Ευρώ. Αυτό δεν σημαίνει ότι κορώνα και στερλίνα, τα επιτόκια και οι συναλλαγματικές επιλογές τους είναι σε πλήρη ελευθερία. Πολύ λιγότερο ότι το Λονδίνο, επί παραδείγματι, μπορεί να λύσει τα μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματά του με νομισματικά μάγια. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι την τελευταία δεκαετία το Ηνωμένο Βασίλειο συνδύασε την μεγαλύτερη υποτίμηση νομίσματος ανάμεσα στα κράτη μέλη των G20 (σχεδόν 50%) με την μεγαλύτερη πτώση ανταγωνιστικότητας και εξαγωγών από όλες. Ασφαλώς το νόμισμα βοηθά την μία ή άλλη πολιτική, αλλά εκείνο που προέχει είναι ποιος καθορίζει την μία ή άλλη πολιτική, προς όφελος τίνος προωθείται αυτή.

Η διαφορά ανάμεσα σε μια προοδευτική και σε μια νεοφιλελεύθερη αντίληψη, είναι ότι η πρώτη θεωρεί ότι τα προβλήματα είναι πολιτικά-κοινωνικά. Ότι η πολιτική, το ποιόν αυτή εξυπηρετεί, καθορίζει και το πώς θα χειριστεί κανείς την οικονομική πολιτική και σε συνέχεια τη νομισματική. Αντίθετα οι νεοφιλελεύθεροι πιστεύουν ότι δεν χρειάζεται στην ουσία οικονομική πολιτική και πολιτική κοινωνική παρέμβαση. Ότι όλα θα τα λύσει το νόμισμα. Πολλοί από αυτούς που θεοποιούν την έξοδο από το ευρώ, στην ουσία είναι θύματα του νεοφιλελεύθερου τρόπου σκέψης: το νόμισμα είναι το παν, η πολιτική εξουσία έπεται.

Με τέτοιες περί νομίσματος απολυτότητες, απαλλάσσουν ουσιαστικά τις κυβερνήσεις των μνημονίων και όσους τις στηρίζουν, αφού αποδέχονται τα μνημονιακά διλήμματα: ή φεύγεις από το ευρώ, ή υποτάσσεσαι στα μνημόνια. Στην πραγματικότητα και η μία άποψη και η άλλη αγνοεί, ή θέλει να κάνει ότι δεν καταλαβαίνει, ότι η κυβέρνηση παραδόθηκε αμαχητί μέσα στους θεσμούς και τα όργανα της ΕΕ, χωρίς να κάνει χρήση των όπλων που διαθέτει η χώρα. Δηλαδή, τα βέτο, τα δικαστήρια, τις συμμαχίες και τις κινητοποιήσεις. Πρώτα παλεύει κανείς με όλα του τα όπλα και μετά εγκαταλείπει το πεδίο της μάχης, ακολουθεί νέα σχέδια. Αυτό είναι το αλφαβητάρι της πολιτικής.
onalert.gr

Απαντά ο Δημήτρης Καζάκης:

Ο κ. Κοτζιάς για μια ακόμη φορά μπερδεύεται στο ίσωμα. Τα ερωτήματα με το ευρώ και την ευρωζώνη είναι εξαιρετικά απλά. Με ποιον συγκεκριμένο τρόπο μπορούμε να έχουμε ευρώ χωρίς πολιτικές λιτότητας και καταστροφής; Γιατί δεν απαντά συγκεκριμένα πώς θα χρηματοδοτηθεί μια άλλου τύπου ανάπτυξη στην Ελλάδα υπέρ της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού; Γιατί δεν μας λέει τίποτε για το πώς μέσα στο ευρώ και υπό το καθεστώς των μνημονίων της ευρωζώνης μπορεί να γίνει αναδιανομή εισοδήματος και πλούτου υπέρ των ασθενέστερων. Γιατί σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης έχουν γκρεμιστεί τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα; Τυχαίο; Δεν νομίζω.

Το ευρώ δεν απηχεί κρατικές πολιτικές. Ακόμη και σ' αυτό κάνει λάθος ο κ. Κοτζιάς. Απηχεί συσχετισμούς δύναμης και κεφαλαίου στην διεθνή χρηματαγορά. Το ευρώ ελέγχεται απόλυτα από το ιδιωτικοποιημένο σύστημα τραπεζών της ευρωζώνης με επικεφαλής την ΕΚΤ και λειτουργεί ως μέσο προσέλκυσης κερδοσκοπικών κυρίως στις τραπεζικές αγορές ιδιωτικού και δημόσιου χρέους. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος εκτινάχτηκε για όλες τις χώρες της ευρωζώνης με την είσοδο του ευρώ. Ακόμη και τα κράτη είναι έρμαια αυτού του χρεογράφου επ' ονόματι ευρώ που κατασκεύασαν οι τράπεζες προκειμένου να κερδοσκοπούν με τον δανεισμό κρατών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Με ένα νόμισμα σταθερής κυκλοφορίας, όπως είναι το ευρώ, που σχεδιάστηκε για να εξυπηρετεί και να εκφράζει κυρίαρχα τις διατραπεζικές αγορές και όχι την δυναμική των οικονομιών, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο άλλης πολιτικής εκτός από μια διαρκή "εσωτερική υποτίμηση" σαν κι αυτήν που εφαρμόζεται στην Ελλάδα και σ' όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Για να παραμείνει ισχυρό το ευρώ στις διεθνείς αγορές είναι υποχρεωμένη η ευρωζώνη να υποστηρίζει διαρκώς τις τράπεζες και τα ενεργητικά τους σε βάρος της πραγματικής οικονομίας. Αυτό κάνει η "εσωτερική υποτίμηση": υποτιμά την πραγματική οικονομία, το εισόδημα και την δουλειά του εργαζόμενου πρώτα και κύρια, μιας και δεν μπορεί να υποτιμηθεί το ευρώ. Να γιατί είναι αδύνατο να υπάρξει άλλη πολιτική εντός του ευρώ εκτός από την "εσωτερική υποτίμηση" για όλες τις χώρες και τις οικονομίες της ευρωζώνης. Καλό να ονειρεύεται κανείς ότι μπορεί να κάνει άλλα μέσα στο ευρώ, αλλά άλλο η φαντασία και άλλο η πραγματικότητα.

Ο κ. Κοτζιάς δεν φτάνει μόνο που δεν ασχολείται ούτε στο παραμικρό με την ουσία του ζητήματος που λέγεται ευρώ, αρνείται να ασχοληθεί και με ένα ακόμη κορυφαίο ζήτημα: Μπορεί να υπάρξει εθνική ανεξαρτησία μέσα στο ευρώ; Μπορεί ένας λαός και μια κυβέρνηση – ας την πούμε προοδευτική – να ελέγξει την οικονομία έχοντας το ευρώ και λειτουργώντας εντός της ευρωζώνης; Ο κ. Κοτζιάς δεν ακουμπά καν το ζήτημα αυτό. Γιατί; Μήπως είναι από εκείνους που στο όνομα του κοσμοπολιτισμού και της παγκοσμιοποίησης θεωρεί ότι η εθνική αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία ενός λαού είναι ανέφικτη; Ο αγώνας για την εθνική ανεξαρτησία και την κυριαρχία του λαού συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατίας και της προόδου. Δίχως την κατοχύρωσή τους δεν μπορεί να υπάρξει ούτε δημοκρατία, ούτε πρόοδος. Για τον κ. Κοτζιά όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα της “αριστεράς και της προόδου” που ξέρει μόνο να αναμασά την αποικιοκρατική λογική των νεοναζί αρχιτεκτόνων του ευρώ και της ΕΕ.

Ο κ. Κοτζιάς καταλήγει με το εξής τραγελαφικό: “Πρώτα παλεύει κανείς με όλα του τα όπλα και μετά εγκαταλείπει το πεδίο της μάχης, ακολουθεί νέα σχέδια. Αυτό είναι το αλφαβητάρι της πολιτικής.” Όχι κ. Κοτζιά. Αυτό είναι το αλφαβητάρι της υποτέλειας.

Όσο για τα όπλα που διαθέτει κανείς μέσα στο ευρώ και την ευρωζώνη είναι πραγματικά να γελά κανείς. Ποια όπλα; Ξεχνά ο κ. Κοτζιάς ότι η ευρωζώνη με το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, που έχει τεθεί σε ισχύ από 1/1/2013, έχει αφαιρέσει την δικαιοδοσία από τις εθνικές κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια στην σύνταξη του προϋπολογισμού και στην εποπτεία των οικονομιών τους; Ξεχνά ότι η ευρωζώνη έχει αποφασίσει την ενοποίηση του τραπεζικού συστήματος υπό τον απόλυτο έλεγχο της ΕΚΤ; Ξεχνά ότι από τις 12/9/2012 έχει επίσημα ξεκινήσει να οικοδομείται η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία που προϋποθέτει την κατάλυση των εθνικών κρατών; Πώς σκέφτεται να παλέψει ο κ. Κοτζιάς εντός της ευρωζώνης όταν ο κ. Μπαρόζο έχει ήδη ανακοινώσει ότι δεν αναγνωρίζει η εθνική κυριαρχία των κρατών μελών και ότι αντικαθίσταται με την “συλλογική κυριαρχία” των οργάνων της ΕΕ; Σε λίγο ούτε καν ελληνική ιθαγένεια θα υπάρχει έναντι της υπερισχύουσας ευρωπαικής προκειμένου η εθνική επικράτεια να περάσει στην “συλλογική κυριαρχία” των Ευρωπαίων.

Ας αφήσουμε τον κ. Κοτζιά να παλεύει με ανύπαρκτα όπλα εντός της ευρωζώνης, όπως ο Δον Κιχώτης πάλευε για την φανταστική Δουλτσινέα του εναντίον των τρομερών Ανεμόμυλων. Άλλωστε έχει προσωπική εμπειρία από τέτοιες μάχες. Μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα χρόνια της δεκαετίας του 2000 ήταν προσωπικός σύμβουλος και φίλος του Γιώργου Παπανδρέου, όπου προφανώς πάλευε από μέσα να τον αλλάξει, αλλά τελικά κατέληξε να μας τον φορτώσει ως κυβερνήτη της Ελλάδας μόνο και μόνο για πουλήσει την χώρα και τον λαό της όπως κάθε τυπικός δωσίλογος. Αν είναι να κάνουμε τέτοια πάλη από τα μέσα πρώτα, σαν αυτές που ξέρει να δίνει ο κ. Κοτζιάς, καλύτερα να μας λείπει. Όπως ξέρει κάθε Έλληνας αγωνιστής πατριώτης από την εποχή της εθνικής απελευθέρωσης, οι κοσμοπολίτικες απολυταρχίες – όπως ήταν παλιά οι αυτοκρατορίες και σήμερα οι υπερεθνικές ολοκληρώσεις – δεν παλεύονται από μέσα, ανατρέπονται με την δύναμη της ενότητας του λαού που παλεύει για την εθνική του αυτοδιάθεση, για εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία προκειμένου να κατακτήσει την δημοκρατία και την πρόοδο στον τόπο του. http://human-philosophie.blogspot.gr/2013/02/blog-post_7337.html