Εκλογές για την επαναφορά της Ελλάδας σε τροχιά ανάπτυξης και ευημερίας

Οι ψευδαισθήσεις που είχε καλλιεργήσει ο αντι-μνημονιακός ενθουσιασμός, ότι η μικρή Ελλάδα με μια κυβέρνηση Αριστεράς θα μπορούσε να κατισχύσει ενός συμπαγούς και πανίσχυρου νεοφιλελεύθερου Ευρωπαϊκού μπλοκ, κατέρρευσαν. Είτε δεχθούμε ως άλλοθι τον αγνό ενθουσιασμό που γεννά η παθιασμένη υποστήριξη του δικαίου, είτε αναγνωρίσουμε ως αιτία τις ιδεοληψίες και της αγκυλώσεις που ενυπάρχουν στους κόλπους της Αριστεράς, είτε ακόμη δεχθούμε ως αιτία την απειρία της ελληνικής κυβέρνησης, γεγονός είναι ότι το αντι-μνημονιακό μπλοκ είδε να διαψεύδονται οι προσδοκίες του.


Γιάννης Μυλόπουλος στο TVXS

Στις πρόσφατες εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, το πολιτικό διακύβευμα ήταν δομημένο στον άξονα μνημόνιο - αντιμνημόνιο, ο οποίος προέκυψε ως αποτέλεσμα της βίαιης νεοφιλελεύθερης μεταρρύθμισης την οποία επέβαλαν, με πρόσχημα το χρέος, οι δανειστές στην Ελλάδα.

Η μεταρρύθμιση που επιχειρήθηκε τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας βρισκόταν σε απόλυτη εναρμόνιση με τις απαιτήσεις του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου και περιελάμβανε την μονόδρομη επίρριψη των βαρών της αποπληρωμής του χρέους στους πολλούς και κατά τεκμήριο μη προνομιούχους, με ταυτόχρονη σκανδαλώδη απαλλαγή της οικονομικής ολιγαρχίας. Η πολιτική αυτή πάγωσε την αγορά και βύθισε την ελληνική οικονομία σε βαθειά ύφεση. Περιελάμβανε ακόμη την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων δομών, τη διάλυση του κοινωνικού κράτους και την εκποίηση του δημόσιου πλούτου στα συμφέροντα που έμμεσα ή άμεσα εκπροσωπούν οι δανειστές.

Η μεταρρύθμιση αυτή βρήκε σύμφωνες τις προσκείμενες στο νεοφιλελευθερισμό πολιτικές δυνάμεις της χώρας και συγκεκριμένα τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, που θεωρώντας το χρέος βιώσιμο, χωρίς ιδιαίτερη διαπραγμάτευση και χωρίς μεγάλες αντιρρήσεις, ανέλαβαν την πιστή και απαρέγκλιτη εφαρμογή των μνημονίων, πιστεύοντας στην αποτελεσματικότητα των μέτρων και στην αναγκαιότητα των ρυθμίσεών τους. Η Ελλάδα, σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, έπρεπε να πληρώσει βαρύ τίμημα για την επιστροφή της στην «κανονικότητα», που δεν θα ήταν άλλη από την πλήρη αποδοχή των όρων που της επέβαλαν οι εκπρόσωποι του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού.

Στον αντίποδα αυτής της πολιτικής και ως αντίδραση στα δεινά που αυτή προκάλεσε, αναπτύχθηκε στη χώρα ένα αντι-μνημονιακό μέτωπο, το οποίο με κεντρική δύναμη τον ΣΥΡΙΖΑ και ηγετική φυσιογνωμία τον Αλέξη Τσίπρα, αμφισβήτησε τη νεοφιλελεύθερη Ευρώπη και ξεκίνησε σταυροφορία αποδόμησής της. Στο εσωτερικό, το αντιμνημονιακό κίνημα αμφισβήτησε τόσο τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, όσο και τις μνημονιακές συνταγές για την αποπληρωμή του, υποσχόμενο την αποκατάσταση της ανθρωπιστικής κρίσης και την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά αυτοδύναμης ανάπτυξης.

Η επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στις πρόσφατες εκλογές σηματοδότησε την έναρξη μιας σκληρής αντιπαράθεσης με τους δανειστές, που εκφράστηκε μέσω μιας μακρόχρονης και επίπονης διαπραγμάτευσης για τους όρους αποπληρωμής του ελληνικού χρέους.

Η ισορροπία δυνάμεων όμως στην Ευρώπη ήταν συντριπτικά δυσμενής για την ελληνική κυβέρνηση, καθώς η επιρροή της σκληροπυρηνικής Γερμανίας στους υπόλοιπους εταίρους δεν άφηνε περιθώρια υποστήριξης των ελληνικών θέσεων. Η διαπραγμάτευση, με τις 18 χώρες της Ευρωζώνης να είναι αντίθετες με τις ελληνικές προσπάθειες, κατέληξε περίπου σε τραγωδία. Το Ευρωπαϊκό τελεσίγραφο ήταν σαφές: Take it or leave it. Που σημαίνει ή παίρνετε το μνημόνιο που σας προτείνουμε ως έχει και παραμένετε εντός Ευρωζώνης, ή αποχωρείτε από το Ευρώ και αποπληρώνετε το χρέος, μέσω μνημονίου και πάλι, αλλά σε εθνικό αυτή τη φορά νόμισμα.

Οι ψευδαισθήσεις που είχε καλλιεργήσει ο αντι-μνημονιακός ενθουσιασμός, ότι η μικρή Ελλάδα με μια κυβέρνηση Αριστεράς θα μπορούσε να κατισχύσει ενός συμπαγούς και πανίσχυρου νεοφιλελεύθερου Ευρωπαϊκού μπλοκ, κατέρρευσαν. Είτε δεχθούμε ως άλλοθι τον αγνό ενθουσιασμό που γεννά η παθιασμένη υποστήριξη του δικαίου, είτε αναγνωρίσουμε ως αιτία τις ιδεοληψίες και της αγκυλώσεις που ενυπάρχουν στους κόλπους της Αριστεράς, είτε ακόμη δεχθούμε ως αιτία την απειρία της ελληνικής κυβέρνησης, γεγονός είναι ότι το αντι-μνημονιακό μπλοκ είδε να διαψεύδονται οι προσδοκίες του.

Η Ελληνική πλευρά λοιπόν ηττήθηκε και αναγκάστηκε να αποδεχθεί ένα νέο και σκληρό μνημόνιο. Ο αγώνας που έδωσε όμως, δεν πήγε χαμένος. Σήμερα όχι μόνο η Ευρώπη, αλλά και ολόκληρος ο κόσμος γνωρίζει και αναγνωρίζει το ελληνικό δράμα, όπως και το δίκαιο των ελληνικών διεκδικήσεων. Η νεοφιλελεύθερη Ευρώπη κέρδισε τη μάχη, αλλά όχι και το παιχνίδι των εντυπώσεων. Όσο για το χρέος, για πρώτη φορά σήμερα, ακόμη και οι ακραία νεοφιλελεύθεροι θεσμοί, όπως το ΔΝΤ, αναγνωρίζουν τη μη βιωσιμότητά του.

Αλλά και το ίδιο το μνημόνιο που υπογράψαμε είναι διαφορετικό από τα προηγούμενα, ως προϊόν επίπονης διαπραγμάτευσης, με πολλές από τις ελληνικές διεκδικήσεις να έχουν ενσωματωθεί πλέον σε αυτό. Και μόνο το όφελος των 20 δις που προκύπτει για τους Έλληνες από τα σημαντικά χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, όπως και το εμπροσθοβαρές αναπτυξιακό πακέτο που κερδίσαμε για να ξεπαγώσει η ελληνική αγορά, είναι αρκετά για να κάνουν τη διαφορά. Και επιπλέον, έχουμε μια ισχυρή και εκφρασμένη βούληση της κυβέρνησης Τσίπρα να αντισταθμίσει τις επώδυνες συνέπειες του μνημονίου, με μέτρα κοινωνικής και αναπτυξιακής πολιτικής.

Η ήττα, ως γνωστό, φέρνει γκρίνια και διχόνοια. Και η Αριστερά το γνωρίζει αυτό καλά. Η ρεαλιστική αλλά και υπεύθυνη, όσον αφορά το δημόσιο συμφέρον και την ασφάλεια της ελληνικής οικονομίας, επιλογή της κυβέρνησης Τσίπρα να αποδεχθεί το μνημόνιο, παραμένοντας όμως εντός Ευρωζώνης και επιμένοντας στη γραμμή της αμφισβήτησης των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, έγινε η αιτία για τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ και τη διάρρηξη του αντι-μνημονιακού μετώπου. Από τη μια οι ρεαλιστές, που μετά από μια τακτική υποχώρηση επιμένουν μαχόμενοι για το δίκαιο της πατρίδας και των ιδεών τους. Κι από την άλλη η σκληρή ομάδα, οι οπαδοί της ιδεολογικής καθαρότητας, στο όνομα της οποίας παραμένουν συνεπείς, αλλά εκτός αγώνα, γεγονός που τους καθιστά απολύτως αναποτελεσματικούς.

Η υπογραφή του τρίτου μνημονίου άλλαξε τα πολιτικά δεδομένα και αυτό δεν αποτελεί εσωτερικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ. Η εντολή που δόθηκε στις εκλογές του Ιανουαρίου στον ΣΥΡΙΖΑ ετελεύτησε τον βίο της. Σήμερα δεν υπάρχει πια ο άξονας μνημόνιο - αντιμνημόνιο. Η επτάμηνη πλέον σύγκρουση της ελληνικής κυβέρνησης με τον Ευρωπαϊκό νεοφιλελευθερισμό παρήγαγε νέα πολιτικά δεδομένα.

Τώρα συγκρούονται τρεις αντιλήψεις: Η νεοφιλελεύθερη, που επιμένει στην αποτελεσματικότητα των μνημονιακών και ταυτόχρονα υφεσιακών συνταγών. Η γραμμή της ιδεολογικής καθαρότητας και της απόλυτης συνέπειας που ασκείται από το άκαμπτο και εκτός σύγχρονης πραγματικότητας τμήμα της ελληνικής αριστεράς, το οποίο προτρέπει σε έξοδο από την Ευρώπη και προτείνει, σαν άλλος Χότζας, τον αυτοχειριασμό μας ως μέθοδο τιμωρίας των αντιπάλων. Και τέλος η ρεαλιστική και συγχρόνως αγωνιστική αντίληψη που θέλει την Ελλάδα εντός Ευρωζώνης, να συνεχίζει τον αγώνα εναντίον του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου και ταυτόχρονα υπέρ των δικαίων της χώρας μας.

Το νέο πολιτικό σκηνικό και τα νέα δεδομένα που έχει διαμορφώσει ο πυκνός χρόνος της ελληνικής διαπραγμάτευσης, καθιστούν σήμερα τις εκλογές περισσότερο από αναγκαίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και οι κοινωνικές δυνάμεις που συναντήθηκαν μαζί του κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, χρειάζονται νέα και καθαρή εντολή για τη συνέχιση του αγώνα για μια άλλη Ευρώπη και την ολοκλήρωση της μεγάλης προσπάθειας για την επαναφορά της Ελλάδας σε τροχιά ανάπτυξης και ευημερίας.

* Ο Γιάννης Μυλόπουλος είναι καθηγητής και τ. Πρύτανης ΑΠΘ