Το σφουγγάρι

by Σώτος Χρυσαφόπουλος

Κανένας από όλους όσοι βρέθηκαν κάποια στιγμή στο τιμόνι αυτής της χώρας μέσα σε όλη τη μακραίωνη ιστορία της, κανένας, μα απολύτως κανένας, δεν είχε ποτέ την τόση ανείπωτη αυθάδεια, ώστε να ισχυρισθεί επί των ημερών του ότι «τώρα ξεκινάει η Ελλάδα!» Ούτε ένας! Ούτε καν αυτός ο Ιωάννης Καποδίστριας ο οποίος ως πρώτος κυβερνήτης του Νεώτερου Ελληνικού Κράτους θα μπορούσε να το αποτολμήσει, ασκώντας με μια ανάλογη δήλωση εν τέλει ένα κάποιο εύλογο τέτοιο δίκαιωμα· και ωστόσο, δεν το έπραξε. Διότι συναισθανόταν, ως φαίνεται, εκείνο που συνεπάγεται το αξίωμα: να βαραίνει πάντα ασήκωτη στους ώμους η ευθύνη, που απορρέει από την έννοια της συνέχειας στην Ιστορία.
Αυτή η έννοια, η έννοια της συνέχειας στην Ιστορία, είναι το ισχυρότερο γνώρισμα ενός λαού και της ταυτότητάς του· κάθε λαού. Τον συνδέει με τα επιτεύγματα των προγόνων του, τον συνδέει με τις μελανές του σελίδες. Και τον φέρνει αντιμέτωπο με αμφότερα, είτε πρόκειται για το προαιώνιο είτε για το αμέσως πρόσφατο παρελθόν· για να τον διδάξει και να τον συνεγείρει ή να τον νουθετήσει.
Σε ένα λαό η ιστορική συνέχεια χαρίζει νόημα· και σε έναν αυθάδη χαρίζει κινηματογραφικά και τηλεοπτικά πλάνα, πίσω από τα οποία αυτός νομίζει ότι μπορεί να κρύψει την αυθάδεια, ενώ απλώς τη μεγεθύνει.
Η συνέχεια της Ελληνικής Ιστορίας έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο εχθρών κι επιβουλέων, συνειδητών επιτηδείων και οργανωμένων ή απλώς επιπολαίων και περεμπιπτόντων αφελών. Κοσμοθεωρίες και θεωρίες, αντιλήψεις, παρανοήσεις, προκαταλήψεις, ιδεοληψίες και δοξασίες, για τη γλώσσα, για τη θρησκεία, για τον πολιτισμό, για το Έθνος-Κράτος, για τον πολιτικό προσανατολισμό, για το σύγχρονο κόσμο και για πολλά-πολλά άλλα σταθμίσθηκαν και ζυγίσθηκαν επάνω της. Από εκείνους που διανοήθηκαν να αναμετρηθούν μαζί της, όσοι προσέκρουσαν στο δέος, κατέληξαν να πριονίζουν τη συνέχεια· και όσοι προσέκρουσαν στη συνέχεια, κατέληξαν να πριόνιζουν το δεός. Από όλους, μόνο ένας διανοήθηκε να διαγράψει· και να πει: «Η Ελλάδα τώρα ξεκινάει!»
Αλλά και τι να διαγράψει κανείς; Τι θα μπορούσε να διαγράψει ένας, ας πούμε, Ιωάννης Καποδίστριας και να πει ότι «τώρα ξεκινάει η Ελλάδα»; Τον Οθωμανικό ζυγό; Διαγράφεται αυτό; Υπάρχει τίποτα στην Ιστορία που να διαγράφεται;
Τι διαγράφει, λοιπόν, ο αυθάδης; Όχι, ασφαλώς, ό,τι του χαρίζει πλάνα! Κάτι διαγράφει όμως· κάτι πάντως οπωσδήποτε· κάτι του οποίου η διαγραφή του επιτρέπει κατά την κρίση του να πει ότι τώρα ξεκινάει η Ελλάδα. Ποιο είναι αυτό; Οι αυτόχειρες; Οι εξευτελισμένοι γριές και γέροντες; Οι απεγνωσμένοι του κατακρημνισμένου μόχθου; Τα κατεστραμμένα όνειρα των νέων; Ο παγκόσμιος διασυρμός; Το μέγα έρεβος; Η βαρειά αδικία; Οι προδομένοι; Σφουγγάρι; Και αυτά; Όλα; Όλα και όλοι για μια δόση; Και επαίτης και αυθάδης;
Στη θέση του θα παρακαλούσα το Θεό να πάρω δρόμο και να φύγω. Για να κρατήσω  ως έσχατη διαφυγή την ύπατη υποκρισία ότι, εάν παρέμενα, θα δικαιωνόμουν από τις εξελίξεις. Μαθημένος ως θα ήμουν στην πολιτική ατιμωρησία, θα αποδεχόμουν την κληρονομιά του προκατόχου μου και, κληρονομώντας την, θα πίστευα πως θα μπορώ να ισχυρισθώ με… ασφάλεια ό,τι ακριβώς δικαιούται τώρα κι εκείνος να ισχυρίζεται, από τη στιγμή που δέχθηκα εγώ ο ίδιος να μη διερευνηθούν οι ευθύνες του. Και δήθεν μεταθέτοντας κάτι τέτοιο για αργότερα, θα κληροδοτούσα με τη σειρά μου στον επόμενο που μοιραία θα με διαδεχθεί το ήδη θεσπισμένο πλέον δικαίωμα στη φράση ότι «η Ελλάδα τώρα ξεκινάει».
Μόνο που για μια τόσο βαρειά κουβέντα δεν θα καταλογίζεται, φυσικά, στον επόμενο και τόση πια πολλή αυθάδεια.